ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ (ΘΥΜΑΡΙ)

Thymus vulgaris (Thyme) ΘΥΜΑΡΙ

Οικογένεια: Lamiaceae - Είδος: Thymus vulgaris

Περιγραφή: Σημαντικό μελισσοκομικό φυτό της χώρας μας. Το κοινό θυμάρι (καλλιεργήσιμο) Thymus vulgaris είναι πολύ μικρός αρωματικός θάμνος που το ύψος του κυμαίνεται από 20-40 cm. Είναι πολυετές φυτό με διάρκεια ζωής γύρω στα 7 έτη. Έχει φύλλα στενά και μικρά (8-12 χιλιοστά) άμισχα, αντίθετα ωοειδή, χρώματος πράσινου έως γκρίζου. Τα άνθη του είναι μικρά ρόδινα ή ερυθροϊώδη ή λευκά, σε πυκνές κεφαλοειδείς ταξιανθίες. Το γένος Thymus εκτός από το κοινό θυμάρι αριθμεί 120 είδη. Στην Ελλάδα υπάρχουν 40. Κυριότερα Thymus capitatus, Thymus serpyllum, Thymus citriodorus.

Κλίμα –έδαφος: Ευδοκιμεί σε περιοχές θερμές και ψυχρές. Αναπτύσσεται καλά σε ξηρικές εκτάσεις, ενώ σε ποτιστικές δίνει μεγαλύτερη παραγωγή. Αναπτύσσεται σε περιοχές ηλιόλουστες έως μερικά σκιαζόμενες Καλύτερη ανάπτυξη σε περιοχές 400-500 m.  Σε ποικιλία εδαφών με pH από 4,5-8. Καλύτερο pH ανάπτυξης το 6,3. Καλύτερη απόδοση δίνει σε ασβεστούχα με καλή αποστράγγιση και πλούσια σε οργανική ουσία εδάφη.

Πολλαπλασιασμός: α) Με σπόρο: Ο σπόρος είναι πολύ μικρός (1 gr =3000-4000 σπόροι) και σπέρνεται σε σπορεία όπως ο καπνός. Για ένα στρέμμα απαιτείται φυτώριο 5-6 m2, με αντίστοιχη ποσότητα σπόρου γύρω στα 5 γραμμάρια. Δημιουργία σπορείου είναι οι αρχές Αυγούστου έως μέσα Αυγούστου για μεταφύτευση τον Οκτώβριο-Νοέμβριο

Υπαίθριο σπορείο αρχές Μαρτίου σε θερμοκήπιο νωρίτερα. β) Με παραφυάδες: Πολύ καλός τρόπος που τις παίρνουμε από φυτά που επιλέγουμε από παλιές φυτείες. Από κάθε φυτό μπορούμε να πάρουμε 10-20 παραφυάδες. Η συλλογή των παραφυάδων γίνεται νωρίς την άνοιξη. Φύτευση γίνεται με καπνοφυτευτική σε αποστάσεις φύτευσης 25-30 cm μεταξύ των γραμμών και 60-70 cm πάνω στη γραμμή.

Καλλιεργητικές φροντίδες: Καταπολέμηση ζιζανίων: Με σκαλίσματα ή με το Tερμπασίλ (Sinbar). Λίπανση: Λίπανση κάθε χρόνο νωρίς την άνοιξη (Μάρτιο – Απρίλιο) με λίπασμα που περιέχει άζωτο, φώσφορο, κάλιο και μαγνήσιο. Συνήθως το λίπασμα ρίχνεται μετά από κάθε συλλογή για να επιταχύνει την ανάπτυξη της καλλιέργειας. Άρδευση: Είναι ξηρική καλλιέργεια. Αν όμως χρησιμοποιηθεί ως φρέσκο τότε χρειάζεται συστηματική άρδευση. Τελείως αδιάβροχα καλοκαίρια 2-3 ποτίσματα. Συγκαλλιέργεια: Το θυμάρι θεωρείται ότι δρα ως εντομοαπωθητικό σε συγκαλλιέργεια με λαχανικά.

Συλλογή – Απόδοση: Συγκομιδή το 2ο έτος. Η συλλογή όταν το φυτό είναι σε πλήρη άνθηση με χορτοκοπτικό. Σε αρδευόμενες εκτάσεις 2-3 κοψίματα. Όταν θα χρησιμοποιηθεί για φρέσκο τότε κόβεται πριν ανθίσει όταν έχει ύψος 15 εκατ. Η απόδοση σε θυμάρι κυμαίνεται στα 700-800 κιλά/στρ. χλωρό βάρος και 200 κιλά ξερό. Αν γίνει και δεύτερη κοπή τότε η απόδοση αυξάνεται κατά 30-40%.

Αιθέριο έλαιο: Η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο κυμαίνεται από 1-3%. Η διαδικασία που παίρνεται το αιθέριο έλαιο είναι η steam distillation. Η ποιότητα και η ποσότητα του αιθερίου ελαίου εξαρτάται από το αρχικό φυτικό υλικό, το στάδιο ωριμότητας στο οποίο γίνεται η συλλογή, το περιβάλλον και τη διαδικασία απόσταξης. Τα κύρια συστατικά στου αιθερίου ελαίου είναι thymol, para-cymene, gama-terpinene, linalol και myrcene. Το αιθέριο έλαιο διακρίνεται σε τρεις κύριες ομάδες: το thymol oil που έχει 42-60% φαινόλες με κύριο συστατικό τη θυμόλη, το origanum oil το οποίο περιέχει 63-74% φαινόλες με κύριο συστατικό την καρβακρόλη και το Lemon thyme oil το οποίο περιέχει την κιτράλη.

Ιδιότητες-χρήσεις: Είναι πολύ καλό μελισσοτροφικό φυτό. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων τόσο η ξηρή δρόγη όσο και το αιθέριο έλαιο για καλύτερο άρωμα, γεύση και εμφάνιση. Χρησιμοποιείται επίσης ως ισχυρό αντιοξειδωτικό στα τρόφιμα, στην φαρμακευτική. Tο αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμικροβιακή, αντιμηκιτιακή καθώς και την καρδιοτονοτική του δράση. Παραδοσικά χρησιμοποιείται για αναπνευστιτκά προβλήματα, γαστρίτιδα, βρογχίτιδα, άσθμα λαρυγγίτιδα.
στην αρωματοποιία,στην παρασκευή οδοντόπαστας (θεωρείται το καλύτερο για την υγιεινή του στόματος)στην ομοιοπαθητική,στην αρωματοθεραπεία και φυσικά ως ρόφημα.